Is het myopieprobleem echt zo groot?
In de Nederlandse media hoor en lees je het geregeld: steeds meer kinderen worden bijziend. Een groot probleem, want axiale myopie – de meest voorkomende vorm – vergroot de kans op secundaire oogziekten. Maar volgens de Noorse optometrist prof. dr. Rigmor Baraas, internationaal bekend als deskundige op dit gebied, is er in Noord-Europa nauwelijks sprake van een toename van myopie.
Maagresectie uitstellen bij mensen met erfelijke aanleg voor maagkanker
Mensen bij wie een CDH1-mutatie is aangetoond, lopen een sterk verhoogd risico op maagkanker. Om die reden ondergaan zij in de regel al op jonge leeftijd (20-25 jaar) een maagresectie. Patholoog dr. Chella van der Post werkt aan een veiligere vorm van endoscopische surveillance met gerichte biopten, zodat mensen hun maag hopelijk langer kunnen behouden.
Oncologie Up-to-date, maart 2023
Tijdelijk niet verkrijgbaar
Medicijntekorten stijgen tot recordhoogte: in 2022 waren maar liefst 1514 medicijnen minimaal twee weken niet leverbaar, tegenover 1007 medicijnen het jaar daarvoor. Wat zijn de gevolgen, oorzaken en mogelijke oplossingen?
Wie heeft een hoog risico bij myeloom?
Het onderzoek naar risicoclassificatie van patiënten met multipel myeloom zit in een stroomversnelling. Verschillende wetenschappers richten zich hiervoor op circulerende tumorcellen in het bloed, elk met een eigen aanpak. Arts-onderzoeker Davine Hofste op Bruinink licht de ontwikkelingen toe.
MedNet Hematologie, februari 2023
COVID-19 bleek geen ‘grote gelijkmaker’
Socioloog Godfried Engbersen bracht de gevolgen van de pandemie voor sociale ongelijkheid en samenhang in kaart. Zijn belangrijkste bevindingen: COVID-19 vergrootte de ongelijkheid en liet het vertrouwen in de overheid kelderen. Het vertrouwen tussen burgers onderling en de solidariteit bleef echter vrij hoog.
Meer samenhang tussen expertisecentra
De vier expertisecentra voor aangeboren vaatafwijkingen willen met hun landelijke netwerk de samenwerking versterken. Prof. Suzanne Pasmans is sinds april 2022 voorzitter van dit netwerk. Aan HEVAS Magazine vertelt ze meer over de plannen.
Nieuwe classificaties voor hematolymfoïde tumoren
Onlangs verschenen ongeveer tegelijkertijd de 5e editie van de WHO-classificatie voor hematolymfoïde Tumoren en de International Consensus Classification, die beide een classificatie voor acute myeloïde leukemie voorstellen. Hoewel de overeenkomsten gelukkig heel groot zijn, zijn er ook verschillen.
MedNet Hematologie, december 2022
Myelodysplastisch syndroom in de echte wereld
MDS-patiënten die deelnemen aan klinische studies, komen maar weinig overeen met de vaak oudere, kwetsbare patiënten uit de behandelpraktijk, zag apotheker dr. Hanne Rozema. Ze bracht de real-world prognose en behandeling van MDS in kaart en keek onder meer naar het beleid rond bloedtransfusies en infectieprofylaxe.
Hemato-oncologie, december 2022
De kanker niet laten ontsnappen
Wat als tumorcellen die worden bestreden met doelgerichte therapie daar na verloop van tijd resistent voor worden? En de kanker weer gaat groeien? Onderzoekers van het Antoni van Leeuwenhoek proberen resistentie vroeger op te sporen, zodat de behandeling nog beter op maat van de patiënt gemaakt kan worden.
Stresskonijn in de lappenmand
Met een beetje stress op z’n tijd is niks mis. Maar wie te lang onder hoogspanning staat, kan daar psychische en lichamelijke problemen door krijgen. Hoe zit dat precies? We geven het woord aan een cardioloog en een psychiater. En drie mensen die met stress te maken kregen, vertellen hun verhaal.
De impact van er anders uitzien
In de spreekkamer gaat het vooral overpijnklachten en lichamelijk functioneren, maar bij patiënten met vasculaire malformaties kunnen uiterlijke klachten óók veel impact hebben op de kwaliteit van leven. Arts-onderzoeker Merel Stor: “Uiterlijke klachten staan sterk in verband met angst- en depressieklachten en verminderde sociale participatie.”
Water meten met je smartphone
Met de camera van je telefoon maak je foto’s en selfies, of je scant een QR-code. Maar er is nog veel meer mee mogelijk. Sterrenkundige Olivier Burggraaff ontwikkelde een opzetstukje waarmee je met je smartphone metingen aan oppervlaktewater kan uitvoeren.
Universiteit Leiden, december 2022
Slaapapneu: een goed behandelbare risicofactor voor atriumfibrilleren
Hoewel patiënten zelf meestal denken dat ze geen slaapapneu hebben, lijdt maar liefst 50% van de AF-patiënten die in aanmerking komen voor ablatie er wel aan. Screening is eenvoudig én wenselijk, want behandeling van slaapapneu verhoogt de slaagkans van ablatie van 50% naar 70%.
Voeding, stress en gewicht wegen zwaar bij cardiovasculair risicomanagement
Dat overgewicht en in het bijzonder buikvet het risico op hart- en vaatziekten verhoogt, weet iedereen. Maar hoe zit het precies met de verbanden tussen stress, hormonen, voeding, overgewicht en cardiovasculaire gezondheid? En wat is eigenlijk gezonde voeding voor hart- en vaatpatiënten? Daarover ontbreekt nog wel wat parate kennis, óók bij medisch professionals.
Complexe moleculen en de vorming van sterren
Hoe is ons zonnestelsel ooit ontstaan? ‘We kunnen niet terugkijken in de tijd, maar we kunnen wel gebieden in het universum bestuderen waar nu sterren vormen,’ zegt astronoom dr. Martijn van Gelder. ‘Op die manier kunnen we ook meer te weten komen over onze eigen herkomst.’
Universiteit Leiden, november 2022
Waarom pijn soms chronisch wordt
Iedereen heeft wel eens pijn. Dat is maar goed ook: pijn is een nuttig waarschuwingssignaal. Maar als pijnklachten blijven voortduren nadat de oorspronkelijke oorzaak verdwenen is, wordt het een heel ander verhaal. Onderzoeker Hanneke Willemen (UMC Utrecht) ontdekte onder meer dat mitochondriën, de energiefabrieken van de cel, een rol spelen bij de omschakeling van acute naar chronische pijn.
Vijfjaarsoverleving van kanker opnieuw gestegen
In de afgelopen tien jaar nam de vijfjaarsoverleving voor kanker toe van 58% naar 69%. Maar zo’n getal is wel heel eendimensionaal. Hoe zit het met verschillende soorten kanker, speelt de verschuiving naar gunstiger types kanker een rol in de stijging, en vertekent vroegdiagnostiek het beeld niet te veel?
Oncologie Up-to-date, december 2022
Moleculaire beeldvorming bij immuuntherapie
Hoe gedraagt een monoklonaal antilichaam zich in het lichaam van een patiënt? Zal een bepaalde vorm van immuuntherapie effectief zijn bij een specifieke patiënt? Moleculaire beeldvorming met radioactieve tracers kan helpen om deze en andere vragen te beantwoorden.
Oncologie Up-to-date, december 2022
Implementatie longkankerscreening: de volgende stap
Met de start van een groot Europees proefbevolkingsonderzoek naar longkanker, waaraan ook 9.000 Nederlanders zullen deelnemen, komt implementatie van deze screening voor hoogrisicogroepen weer een stap dichterbij. Een gesprek met dr. Carlijn van der Aalst.
MedNet Longkanker, november 2022
Gepersonaliseerde preventie en behandeling van hersenmetastasen
Longarts dr. Lizza Hendriks (Maastricht UMC+) is gespecialiseerd in thoracale oncologie en doet onder meer onderzoek naar de gepersonaliseerde preventie en behandeling van hersenmetastasen bij longkanker. “Artsen moeten niet te nihilistisch denken, maar aan de andere kant wel realistisch blijven.”
MedNet Oncologie, november 2022
Parel voor onderzoek naar combineren coronavaccins
Op 3 november ontving het SWITCH-consortium onder leiding van prof. Hugo van der Kuy een Parel van ZonMw. Hun SWITCH-trial bewees dat het goed mogelijk is om na een eerste coronavaccinatie met Janssen te switchen naar Moderna of Pfizer: het combineren van vaccins leidt tot een betere bescherming.
‘Meedoen aan een studie vraagt veel betrokkenheid van patiënt en omgeving’
Meedoen aan experimenteel fase I-onderzoek kan patiënten in de palliatieve fase een gevoel van houvast bieden. Tegelijk gaat studiedeelname gepaard met veel onzekerheid. Tijdens de NVMO-Oncologiedagen spreekt internist-oncoloog en klinisch farmacoloog dr. Marloes van Dongen over de ingewikkelde besluitvorming rond fase I-onderzoek, waarbij goede communicatie tussen arts en patiënt cruciaal is.
Medische Oncologie, oktober 2022
Winkeltje spelen op Vinted
Tweedehands kleren kopen is niet vies of armoedig, maar duurzaam en spannend. Vinted is het grootste online platform voor ‘preloved’ kleding. Hoe ingewikkeld is het om daarop te kopen en verkopen? Journalist Diana de Veld legt het uit.
Bewegen als medicijn bij parkinson
Neuroloog prof. dr. Bas Bloem (Radboudumc) gaat onderzoeken of beweeginterventies het ontstaan van parkinson kunnen vertragen of zelfs voorkomen bij een hoogrisicogroep. Wat weten we eigenlijk over beweging en (hersen)ziekten? Een gesprek met Bloem en met neuroloog/bewegingswetenschapper dr. Nico Weerkamp.
MedNet Neurologie, september 2022
Late effecten herkennen, behandelen en voorkomen
Dat veel meer kinderen met kanker tegenwoordig overleven is goed nieuws, maar het betekent ook dat steeds meer survivors te maken krijgen met late effecten van de behandeling. Inmiddels telt Nederland ongeveer 14.000 mensen die als kind kanker overleefden.
Oncologie Up-to-date, september 2022
Vroeg ingrijpen bij mogelijk voorstadium van reuma vermindert ziektelast
Een tijdelijke behandeling met methotrexaat kan ervoor zorgen dat mensen met gewrichtsklachten die een voorbode kunnen zijn van reuma blijvend minder ziektelast ervaren. Dat ontdekten reumatoloog prof. dr. Annette van der Helm en haar collega’s in hun door ZonMw gesteunde onderzoek.
Levens sparen met longkankerscreening
Jaarlijks overlijden ruim 10.000 Nederlanders aan longkanker, meer dan aan welke andere kankersoort dan ook. Mede vanwege de meestal late ontdekking is het overlevingspercentage laag. Screening op longkanker ligt voor de hand, te meer omdat de belangrijkste risicogroep – (ex-)rokers – bekend is.
Medische Oncologie, september 2022
Overvloed en onbehagen
Naar schatting 25-30% van de Nederlanders heeft last van leververvetting, en dat aandeel stijgt. Naast factoren als overgewicht, te weinig beweging en alcoholgebruik blijkt ook inname van fructose via vruchtensappen en frisdrank een rol te spelen, ontdekte prof. Martijn Brouwers.
Endocrinologie, september 2022
De afkalving van de hoogcomplexe zorg
Ondanks lange wachttijden sloot de afgelopen maanden de ene na de andere hoogspecialistische psychiatrische kliniek. Uiteindelijk heeft marktwerking in de zorg geleid tot de problemen. ‘Maatschappelijk kwetsbare patiënten met meerdere problemen trekken in dit systeem aan het kortste eind.’
‘Neem verdenking op kanker naar aanleiding van NIPT altijd serieus’
Prenatale screening met de NIPT levert soms als nevenbevinding een verdenking op kanker bij de moeder op. Dit komt slechts zeer zelden voor, maar áls er een serieuze verdenking is, dan gaat het vaak ook echt om kanker. Dat blijkt uit onderzoek van Karin Heesterbeek (Maastricht UMC+).
Medische Oncologie, augustus 2022
Slecht zicht: wat doet het met je als je niet goed meer kunt zien?
Steeds minder goed zien is een schrikbeeld voor veel mensen, want iedereen wil graag zelfredzaam en autonoom blijven. Mensen met deze problematiek zoeken niet snel hulp. Ervaringsdeskundige Heleen: ‘Zoek lotgenoten. Het is een verademing om te praten met iemand die hetzelfde heeft.
Het naadje van de kous
Begrijpen hoe DNA wordt opgevouwen of hoe een tumor de stap zet naar uitzaaien: het zijn voorbeelden van vragen waar onderzoekers bij het NKI zich mee bezighouden. Dit ‘fundamentele’ onderzoek is vaak lastig uit te leggen. Waarom stoppen we daar eigenlijk geld en tijd in? Het antwoord is simpel: de meest baanbrekende medische vooruitgang danken we juist aan onderzoek zónder directe toepassing.
Antoni Magazine, augustus 2022
Opereren moet veel groener
Het OK-complex van een ziekenhuis verbruikt zo’n 35% van alle medische voorraden, slurpt energie en genereert gigantisch veel specifiek ziekenhuisafval. Om nog maar te zwijgen over de uitgestoten anesthesiegassen en -dampen, die tot duizenden malen sterkere broeikasgassen zijn dan CO2. Het landelijk netwerk De Groene OK wil de milieuschade sterk verminderen.
Oncologie Up-to-date, juli 2022
Schildwachtklierprocedure met fluorescentie
Het St. Antonius ziekenhuis gebruikt bij borstkankerpatiënten geen radioactief technetium meer om de schildwachtklier te identificeren: de chirurg injecteert voortaan een fluorescente stof om deze klier op te sporen. De nieuwe methode werkt even goed, is patiëntvriendelijker en maakt de zorglogistiek veel eenvoudiger.
Oncologie Up-to-date, juli 2022
ER-status metastases vaststellen met PET
Omdat de ER-status van groot belang is voor de behandeling van uitgezaaide borstkanker, nemen artsen bij patiënten standaard een biopt van een metastase. Whole-body imaging met [18F]FES-PET biedt een interessant alternatief.
Oncologie Up-to-date, juli 2022
Geheugensporen in de hersenen blootgelegd
Als je bij muizen de herinnering aan de prettige effecten van alcohol uitschakelt, neemt hun hunkering naar alcohol sterk af. Dat toonde neurowetenschapper dr. Michel van den Oever (VU) aan. Binnen zijn Vidi-onderzoek ontwikkelde hij een methode om specifiek díe neuronen te deactiveren die zulke herinneringen opslaan.
Natuurlijk discrimineren we niet (maar onbedoeld misschien wel)
Als verpleegkundige wil je je patiënten de beste zorg bieden – álle patiënten. Toch komt discriminatie op basis van etnische achtergrond en huidskleur nog veel voor. Hoe voorkom je dit?
Pro-survival pathways remmen bij multipel myeloom
Voor solide tumoren zijn de celsignaleringsroutes beter in kaart gebracht dan voor hematologische tumoren. Het promotieonderzoek van dr. Ingrid Spaan brengt opheldering over een flink aantal van zulke routes bij multipel myeloom.
Toevoegen ribociclib geeft langere algehele overleving
Eerder liet de MONALEESA-2-studie al zien dat toevoegen van ribociclib aan de behandeling van borstkanker met letrozole de progressievrije overleving verlengt. Een nieuwe publicatie laat zien dat de mediane algehele overleving óók stijgt, en wel met meer dan 12 maanden. Prof. dr. Gabe Sonke: ‘Dit is mooi nieuws.’
De horror van hormoonverstoorders
De rol van chemische stoffen bij het ontstaan van ziektes is een ondergeschoven kindje binnen de medische wereld, vindt toxicoloog prof. dr. Majorie van Duursen. ‘Terwijl er veel bewijs is dat bepaalde stoffen de communicatie binnen het lichaam verstoren.’ De hormoonverstorende stoffen waar zij zich op richt, zijn zo wijdverbreid dat je ze niet meer kunt vermijden.
‘Tumormodellen worden steeds verfijnder’
Het is een frustrerend fenomeen: preklinische studies naar nieuwe medicijnen laten hoopvolle resultaten zien, maar in klinische studies valt de effectiviteit tegen. Met tumororganoïden en patient-derived xenografts hopen onderzoekers dat te verbeteren.
Roken als “zelfmedicatie” totaal niet effectief
‘Ontzettend veel mensen met een psychose roken: zo’n 60 procent. Daar deden we tot voor kort niets aan. Rookverslaving werd niet besproken, niet ontmoedigd en niet behandeld.’ Een gesprek met postdoc en psychiater in opleiding dr. Jentien Vermeulen.
De Psychiater, juni 2022
Brede aanpak diabetes noodzakelijk
In Nederland heeft inmiddels 10 procent diabetes, en mede door obesitas blijft dat percentage stijgen. Prof. dr. Coen Stehouwer pleit voor meer aandacht voor prediabetes, een nieuw leefstijladvies én een drastische aanpak van omgevingsfactoren: ‘De suikertaks is maar een eerste stap.’
Mondzorg bij kwetsbare ouderen
Hebben we wel genoeg aandacht voor de mondgezondheid van ouderen? ‘Juist zij hebben goede mondzorg nodig,’ zegt tandarts-geriatrie dr. Claar Wierink. ‘Veel ouderen geven er zelf geen prioriteit meer aan, maar een gezonde mond is heel belangrijk voor hun gezondheid.’
Verder kijken dan het oog
Prof. dr. Ruth van Nispen bekleedt een bijzondere positie: ze werkt als psycholoog en epidemioloog tussen de oogartsen van Amsterdam UMC. Aan De Oogarts vertelt ze over haar onderzoek naar mentale klachten en vermoeidheid door een visuele beperking, en naar screening op oogaandoeningen via de thuiszorg.
Meer aandacht voor parkinson
Mijn opa kreeg op zijn 48ste parkinson. Werken ging niet meer, hele dagen zat hij zich thuis te vervelen. Hij kon moeilijk in beweging komen en áls hij eenmaal liep, dan kon hij niet meer stoppen. Ik heb hem nooit gekend, maar toen een neef en nicht van me óók jong parkinson kregen, werd ik nieuwsgierig: wat is parkinson eigenlijk? Hoe behandel je het? Klopt het dat de ziekte steeds vaker voorkomt? Voor Radar+ sprak ik een neuroloog, twee psychiaters en een patiënt.
Een knieprothese uitstellen
Een nieuwe behandeling moet ervoor zorgen dat patiënten met knieartrose pas later een knieprothese nodig hebben. Door het kniegewricht gedurende zes weken van elkaar te trekken, kan de knie deels herstellen. Onderzoekers van het UMC Utrecht werken met steun van ZonMw aan deze techniek, kniedistractie genaamd.
Teaching maths: a tremendous privilege
It’s an honour to be nominated for the Teacher of the Year Award,’ says mathematician dr. ir. Onno van Gaans. For more than a decade he has been teaching Analysis 1 to first-year mathematics students.
Medicijnen gezocht tegen veelvuldige bloedneuzen
Elke dag meerdere bloedneuzen, soms met wel een halve liter bloedverlies tot gevolg: voor patiënten met de ziekte van Rendu-Osler-Weber is het de realiteit. Met steun van ZonMw zoeken prof. dr. Christine Mummery (LUMC) en collega’s naar medicijnen.
Doelmatige oncologische chirurgische zorg
De kosteneffectiviteit van chirurgische ingrepen krijgt steeds meer aandacht. Een goede zaak, vindt prof. dr. Maroeska Rovers (Radboudumc). “Durf bij elke innovatie de vraag te stellen: is het echt beter? En kijk daarbij naar het gehele traject.”
Oncologie Up-to-date, mei 2022
Transparant 88, mei 2022 (eindredactie)
Mijn laatste editie van de Transparant – ik vond het tijd om het stokje weer eens door te geven.
Transparant, Nederlandse Transplantatie Stichting
Whole-body PET-CT-scan in enkele minuten
De populariteit van PET-CT-scans is groot: elk jaar maken ziekenhuizen er zo’n 10% meer. Het uitvoeren van een scan kost echter vrij veel tijd, wat in combinatie met de beperkte beschikbaarheid van apparatuur en personeel leidt tot wachtlijsten. De snellere whole-body PET-CT-scanner kan daar verbetering in brengen. Afgelopen najaar nam het UMC Groningen als eerste in Nederland de whole-body PET-CT-scanner Vision Quadra in gebruik.
Oncologie Up-to-date, mei 2022
Stamceltherapie voor baby’s met hersenschade
Een herseninfarct bij pasgeboren baby’s kan tot blijvende schade leiden. Met steun van ZonMw werken onderzoekers uit het UMC Utrecht aan een mogelijke behandeling met stamcellen. Een eerste studie met tien baby’s laat gunstige resultaten zien.
Anti-hormoontherapie weglaten bij laagrisico borstkanker Adjuvante anti-hormoontherapie bij borstkankerpatiënten verlaagt de kans op terugkeer van de ziekte, maar geeft ook bijwerkingen. Dat maakt de afweging voor patiënten met een laag risico op terugkeer lastig: is het verder verlaagde risico de bijwerkingen waard?
Elektrochemie voor duurzame energie
Stel je voor: we kunnen met duurzame energie het broeikasgas CO2 omzetten in synthetische brandstoffen. Dan verminderen we én de hoeveelheid CO2, én we hebben een nieuwe manier om bijvoorbeeld wind- en zonne-energie op te slaan. Chemicus Akansha Goyal (Universiteit Leiden) doet fundamenteel onderzoek om dit mogelijk te maken.
Universiteit Leiden, april 2022
COVID-19-vaccinatiegerelateerde myocarditis: reden tot zorg?
Na 9,2 miljoen vaccinaties ontwikkelden tussen december 2020 en eind mei 2021 in Israël 136 mensen myocarditis. Is er reden tot zorg? Een gesprek met een hoogleraar cardiologie.
Vijftien jaar hemangiomen en vaatmalformaties in vogelvlucht
Hoe is de behandeling van hemangiomen en vaatmalformaties in de afgelopen vijftien jaar veranderd? En wat kan er nog beter?
Verdere inburgering van het Gamma Knife
Nu er drie Gamma Knife centra in Nederland zijn, raakt deze vorm van radiochirurgie behoorlijk ingeburgerd. Radiotherapeut-oncoloog dr. Patrick Hanssens (ETZ) vertelt er meer over.
Oncologie Up-to-date, voorjaar 2022
Gentherapie in ontwikkeling voor zeldzame aangeboren oogziekte
Een klein foutje ergens in je DNA kan grote gevolgen hebben. Zo kan een mutatie in het zogeheten CRB1-gen een zeldzame vorm van progressieve retinitis pigmentosa veroorzaken, oftewel nachtblindheid die uiteindelijk uitmondt in blindheid.
Op maat gemaakte afweercellen als kankertherapie
Immuuntherapie is de grootste doorbraak in de behandeling van kanker sinds de ontwikkeling van chemotherapie. Er bestaan verschillende varianten van, maar allemaal stimuleren ze het eigen immuunsysteem om tumorcellen op te ruimen. Prof. dr. John Haanen werkt aan een nieuwe vorm van immuuntherapie: T-celreceptor (TCR)-gentherapie.
Interim-analyse HOVON-152: nivolumab goed verdragen door patiënten met hooggradig lymfoom en translocaties
Op het congres van de ASH (American Society of Hematology) in december presenteerden internist-hematoloog dr. Martine Chamuleau en arts-onderzoeker Vera de Jonge (beiden Amsterdam UMC, locatie VUmc) de interim-resultaten van de HOVON-152 studie.
MedNet Hematologie, februari 2022
Zit lang leven in de genen?
In tegenstelling tot wat veel mensen denken, hangt hoe oud je wordt meestal helemaal niet zo sterk af van je erfelijke aanleg. Tenzij je uit een familie komt waarin heel veel mensen opvallend oud worden.
Transparant 87, december 2021 (eindredactie)
Met onder meer: oprichting meldpunt orgaanhandel, onderzoek naar ervaringen van nabestaanden van orgaan- en weefseldonoren, promotieonderzoek naar meer en betere
donorharten en -longen.
Transparant, Nederlandse Transplantatie Stichting
Nieuw type checkpointremmer
Toevoegen van een nieuw type checkpointremmer, anti-LAG-3, bij patiënten met uitgezaaid melanoom bleek te leiden tot een significant hogere progressievrije overleving.
Medische Oncologie, september 2021
Transparant 86, september 2021 (eindredactie)
Met onder meer: transplantatiechirurg prof. André Baranski over uitnamechirurgie, bestuurders in de transplantatiezorg over het beleid tijdens de pandemie, en een gesprek tussen de oude en nieuwe directeur van weefselbank ETB-BISLIFE.
Transparant, Nederlandse Transplantatie Stichting
Buitengaats
Veel wetenschappers werken enige tijd in den vreemde. Wat valt ze daar op? Deze keer: de uit Israël afkomstige Lynn Bar-On (Amsterdam UMC/KU Leuven/Universiteit Gent).
CDK4/6-remmers voor borstkanker
Sinds eind 2017 worden CDK4/6-remmers toegevoegd aan endocriene therapie bij HR+, HER2-negatief gemetastaseerd mammacarcinoom. Op het ASCO-congres verschenen nieuwe onderzoeksresultaten.
MedNet Oncologie, september 2021
Retinoblastoom: de stand van zaken
Deze zeldzame vorm van netvlieskanker bij kinderen heeft aspecten die bij velen onbekend zijn. Zo geeft de erfelijke variant later in het leven een sterk verhoogde kans op andere tumoren.
Lastige besluitvorming bij prematurenretinopathie
Als bij de geboorte de uitgroeiende bloedvaatjes nog niet tot de rand van het netvlies reiken, kan prematurenretinopathie ontstaan. De zorg is geconcentreerd in het Máxima Medisch Centrum.
Aandachtspunten bij Von Willebrand
De ziekte van Von Willebrand is de meest voorkomende erfelijke bloedingsziekte. Toch is er nog veel onbekend. Hoe vaak treden bloedingen op, welke oorzaken zijn er en wat is de optimale behandeling?
Hemato-oncologie, september 2021
Samenwerken voor optimale moleculaire diagnostiek bij NSLCL
Doordat niet alle patiënten met niet-kleincellig longcarcinoom in Nederland getest worden op alle relevante genetische afwijkingen, krijgen sommige patiënten geen optimale behandeling. Longarts prof. dr. Joachim Aerts pleit daarom voor optimale moleculaire diagnostiek.
MedNet Oncologie, augustus 2021
Hippocampus sparen beschermt niet tegen cognitieve achteruitgang
Profylactische schedelbestraling bij kleincellig longcarcinoom verkleint de kans op hersenmetastasen maar kan leiden tot cognitieve achteruitgang. Een grote Nederlandse studie onderzocht of het sparen van de hippocampus deze bijwerking kan verminderen.
Medische Oncologie, augustus 2021
Special bij Oncologie Up-to-date, augustus 2021
Een studie voor technisch-medische bruggenbouwers
Em. prof. dr. Peter Vooijs, dr. Heleen Miedema en prof. dr. ir. Jaap Harlaar
Een beroep in ontwikkeling
Dr. Kilian Kappert
Jodideopname herstellen bij jodiderefractaire schildklierkanker
Maaike Dotinga, MSc. en prof. dr. Lioe-Fee de Geus-Oei
Navigeren door zachte, abdominale weefsels en inzoomen met licht
Prof. dr. Theo Ruers en dr. Wout Heerink
Nieuwe navigatietechnieken bij mogelijke longkanker
Dr. Roel Verhoeven en dr. Erik van der Heijden
Opereren met beelden
Prof. dr. Jurgen Fütterer en dr. Kristian Overduin
Technisch-geneeskundig onderzoek in een perifeer ziekenhuis
Lisanne Zwart, MSc. en drs. Hans den Hollander
AI in de kankerzorg
Misschien denk je bij de term kunstmatige intelligentie vooral aan zelfrijdende auto’s of aan slimme chatrobots. Maar je kunt er ook heel goed de oncologische zorg mee verbeteren. Onderzoekers in het Antoni van Leeuwenhoek werken daar op volle kracht aan.
Meer aandacht voor psychiatrie bij mensen met parkinson
In het boek Parkinson bij de psychiater delen psychiaters dr. Sonja Rutten en prof. dr. Odile van den Heuvel twintig verhalen uit hun praktijk. In gevoelige en persoonlijke bewoordingen schetsen zij de psychiatrische gevolgen van de ziekte voor patiënten en partners.
Een nieuw gezicht bij het HECOVAN-team
Eerder interviewden we interventieradioloog prof. dr. Leo Schultze Kool (HECOVAN-team, Radboudumc) naar aanleiding van zijn pensionering. Schultze Kool vertelde toen over zijn opvolger, interventieradioloog Jan Jaap Janssen, die hij volop aan het inwerken was. Hoog tijd voor een wat uitgebreidere kennismaking.
Profylactische antibiotica bij orbitale en traanwegingrepen meestal overbodig
Is het veilig om geen profylactische antibiotica te geven bij orbitale- en traanwegingrepen? Oogarts Ronald de Keizer zocht het uit in twee grote retrospectieve studies.
Focale boost op macroscopisch zichtbare prostaattumor effectief en veilig
Focaal boosten van de macroscopisch zichtbare prostaattumor met externe radiotherapie zorgt dat de PSA-waarden na behandeling minder vaak weer oplopen, zo blijkt uit de gerandomiseerde fase III-studie FLAME.
Migraine: de stand van zaken
Recent verscheen een trilogie over migraine in The Lancet, waaraan neuroloog prof. dr. Gisela Terwindt en arts-onderzoeker Irene de Boer (LUMC) meewerkten. Zij geven een overzicht van de stand van zaken.
Neoadjuvant of niet?
De Dutch Pancreatic Cancer Group (DPCG) wil de richtlijn voor pancreascarcinoom updaten. Zij adviseert voorbehandelen met gemcitabine en bestraling bij patiënten met borderline resectabel carcinoom.
Wat weten we over COVID-19 en trombose?
Patiënten met ernstige COVID-19 krijgen relatief vaak trombose – veel vaker dan bijvoorbeeld ernstig zieke influenzapatiënten. Een update vanuit de Dutch COVID & Thrombosis Coalition.
Hart & Vaat, juni 2021
Onderzoekers ontzorgen met DORP
Het Dutch Oncology Research Platform (DORP) probeert onderzoekers op het gebied van kanker te ontzorgen zodat zij zich zoveel mogelijk kunnen concentreren op de medisch-wetenschappelijke inhoud.
Oncologie Up-to-date, juni 2021
Minder complicaties en sterfte na pancreaschirurgie
Na pancreaschirurgie ontstaat bij een op de tien patiënten een naadlekkage. Hepato-pancreato-biliair chirurg prof. dr. Hjalmar van Santvoort wil dat deze complicatie sneller in beeld komt.
Oncologie Up-to-date, juni 2021
Het hart als defibrillator
Op 10 juni ontving dr. Daniël Pijnappels (LUMC) een Parel voor zijn onderzoek naar het hart als defibrillator. Het onderzoeksteam slaagde er bij proefdieren al in om het hart automatisch een hartritmestoornis te laten herstellen, met behulp van zelfopgewekte elektriciteit en lichtgevoelige eiwitten uit algen.
Cancer researchers’ finding sheds light on COVID immunity
The Netherlands Cancer Institute has identified new viral targets that can potentially help to develop new vaccines and contribute to a better understanding of the immune response against SARS-CoV-2.
NKI, mei 2021
Triac Trial wordt vervolgd
Patiënten met het MCT8-deficiëntie (Allan-Herndon-Dudley-syndroom) hebben een ernstige verstandelijke beperking en metabole problemen. Velen overlijden op jonge leeftijd. Onderzoekers werken aan een medicijn.
Apparaatje voorspelt of behandeling werkt
Door te kijken naar een combinatie van genetische tumorkenmerken valt te voorspellen of patiënten met multipel myeloom goed op de behandeling zullen reageren.
Darmbacteriën snel in kaart brengen
Patiënten met chronische darmziekten kunnen opflakkeringen krijgen door een verstoord evenwicht tussen darmbacteriën. Met een nieuwe technologie moeten opflakkeringen snel te herkennen zijn.
Carnitine: een veelbelovend supplement bij type 2 diabetes
Het aantal behandelopties voor patiënten met type 2 diabetes is beperkt. Onderzoekers van Maastricht UMC+ onderzoeken met steun van ZonMw en het Diabetesfonds of het voedingssupplement carnitine kan helpen.
Pembrolizumab geeft superieure progressievrije overleving
Onderzoekers vergeleken pembrolizumab als eerstelijnsbehandeling met standaardchemotherapie bij gemetastaseerd microsatellietinstabiel colorectaal carcinoom.
Parel voor verbeteren uitkomsten hersenchirurgie bij epilepsie
Op 20 mei 2021 ontvingen onderzoekers van UMC Utrecht en Universiteit Twente een Parel van ZonMw voor hun onderzoek naar computermodellen van het brein.
Toxiciteit bij stereotactische bestraling van levermetastasen verrassend gering
Stereotactische bestraling van levermetastasen geeft goede resultaten als het gaat om lokale controle en overleving. Bovendien blijken de bijwerkingen erg mee te vallen.
Transparant 85, mei 2021 (eindredactie)
Met onder meer: hartdonatie na gestopte bloedsomloop nu ook in Nederland mogelijk, betere langetermijn follow-up van nierdonoren bij leven, en extra zorg en aandacht voor nabestaanden en naasten van overleden donoren.
Transparant, Nederlandse Transplantatie Stichting
Schakelaar op antistoffen zet immuunreactie tegen SARS-CoV-2 in overdrive
De aan- of afwezigheid van het suikermolecuul fucose op antistoffen tegen SARS-CoV-2 bepaalt hoe hevig het immuunsysteem reageert op de infectie. Dat ontdekten dr. Gestur Vidarsson (Sanquin) en collega’s.
Betere zorg door minder te behandelen
Oudere borstkankerpatiënten krijgen volgens de richtlijnen standaard radiotherapie én hormoontherapie, ook als de kans op terugkeer klein is. Voor een deel van hen zal dat overbehandeling zijn, zegt chirurg dr. Gerrit-Jan Liefers.
MedNet Oncologie – borstkanker, maart 2021
Behandeling van vaattumoren en –malformaties
Al sinds 1989 werkt kinderarts Peter de Laat met patiënten met vasculaire afwijkingen. Hij is gespecialiseerd in kaposiform hemangioendothelioom (KHE) en tufted angioom (TA). De Laat belicht de verbeterde behandelingen, maar pleit tegelijk voor het goed in kaart brengen van mogelijke langetermijngevolgen daarvan.
Ervaringsdeskundigheid in de psychiatrie
Psychiater Erwin Heller en ervaringswerker Marcel Niezen werken bij GGZ Drenthe binnen Duurzaam Verblijf. Hier worden psychiatrische patiënten met verslavingsproblematiek behandeld.
Hoopvolle resultaten van abemaciclib bij HR+, HER2- vroege borstkanker
Toevoegen van de CDK4/6-remmer abemaciclib aan de standaard adjuvante hormoontherapie verhoogt voor hoogrisicopatiënten de invasieve-ziektevrije overleving op korte termijn van 89 procent naar 92 procent. Of dit voordeel ook standhoudt op langere termijn moet nog blijken.
Medische Oncologie, april 2021
Genetisch onderzoek naar mutaties coronavirus
Voor ZonMw interviewde ik viroloog prof. Marion Koopmans. Samen met collega’s brengt zij sinds het begin van de uitbraak de genetische varianten van SARS-CoV-2 in kaart.
Amsterdam UMC volgt 300 coronapatiënten
Patiënten die COVID-19 doormaakten, hebben zes maanden na de infectie nog antilichamen tegen SARS-CoV-2 in hun bloed. Een interview met Menno de Jong.
Kinderlevens redden in minder rijke landen
Met hun medisch monitoringsysteem voor baby’s kunnen Niek Versteegde en Bart Bierling wereldwijd in theorie jaarlijks 1 miljoen kinderlevens redden.
De man en het broodje aap
Mannen huilen niet, kunnen beter inparkeren en eten graag vlees. Dat zijn de clichés. Maar kom op jongens, hoe zit het echt met de verschillen tussen man en vrouw?
Supermannen
Meewerken aan een evacuatie-operatie, een fijne dag organiseren voor zieke kinderen, visnetten vol illegaal gevangen tonijn openknippen. Echte helden willen helemaal geen held genoemd worden. Maar ze zijn het wél. Voor Radar+ interviewde ik Laurens de Groot, Jerry Afriyie, Bram Heijnen, Harry Jonk, Maarten van der Weijden en Ray Klaassens.
Voorzichtigheid geboden bij bloedplaatjestransfusies voor premature baby’s
Te vroeg geboren kinderen met een ernstig tekort aan bloedplaatjes kunnen een plaatjestransfusie krijgen om bloedingen te voorkomen. Maar ‘baat het niet, het schaadt ook niet’ gaat daarbij niet op, blijkt nu.
Sotorasib: veelbelovende behandeloptie bij gevorderd longcarcinoom met KRAS p.G12C-mutatie
Longarts prof. Egbert Smit licht de fase II-resultaten toe van de CodeBreak 100-studie.
Medische Oncologie, maart 2021
Zeldzame oogaandoening bij kind vraagt om specialistische kennis
Diagnostiek bij kinderen is ingewikkelder dan bij volwassenen. Heel jonge kinderen zijn niet makkelijk te onderzoeken en hun ogen kunnen er normaal uitzien, terwijl ze toch slecht zien. Oogarts prof. Mies van Genderen pleit voor snelle doorverwijzing.
Snel doorverwijzen bij vermoeden op LHON
Leber hereditaire opticusneuropathie (LHON) is niet altijd gemakkelijk door de oogarts te herkennen. Tegelijk is het voor de behandeling met idebenon van groot belang om er vroeg bij te zijn. Een interview met oogarts Judith van Everdingen.
Hoop voor de toekomst
Immuuntherapie speelt een steeds grotere rol in de behandeling van kanker. Prof. dr. John Haanen, die aan de wieg stond van behandeling met immuuntherapie in het Antoni van Leeuwenhoek, vertelt over wat er is bereikt en wat we nog kunnen verwachten.
‘Mentale problemen prik je niet zomaar weg’
Wat eens onvoorstelbaar leek, is al een jaar lang realiteit: het coronavirus heeft Nederland volledig in zijn greep. Welke gevolgen heeft de COVID-19-pandemie tot nu toe voor psychiatrisch patiënten?
Therapie voor haperende energiefabriekjes in de maak
Voor patiënten met een mitochondriële ziekte zijn er geen medicijnen. Tenminste, nóg niet. Hoogleraar Mitochondriële Geneeskunde Jan Smeitink is hard op weg met de door hem en zijn collega’s ontwikkelde stof sonlicromanol.
COVID-19 en trombose: breed samenwerken voor brede inzichten
Waarom krijgen zoveel mensen met COVID-19 trombose, oftewel vastgelopen bloedstolsels in de bloedvaten? Die vraag hoopt de Dutch COVID & Thrombosis Coalition te beantwoorden.
Capmatinib effectief bij niet-kleincellig longcarcinoom met MET exon-14-skipping mutatie
Een internationale studie bij 364 patiënten met gevorderd niet-kleincellig longcarcinoom met MET exon-14-skipping mutaties of MET-amplificatie laat zien dat de selectieve MET-receptorremmer capmatinib een aanwinst is voor het behandelarsenaal.
Medische Oncologie, februari 2021
Geen klinisch voordeel dendritische celvaccinatie bij stadium IIIB of IIIC melanoom
De MIND-DC-studie bepaalde de tweejaars ziektevrije overleving na dendritische celvaccinatie bij 102 melanoompatiënten. Helaas waren de resultaten negatief.
Medische Oncologie, februari 2021
Waar blijven de bètameisjes?
Zelfs als ze wis- en natuurkunde makkelijk vinden op school, kiest nog steeds een minderheid van de vrouwen voor een technische vervolgopleiding. Vreemd, want met zo’n opleiding ligt de wereld voor je open. ‘Als kind wilde ik straaljagerpiloot worden.’
De grote inhaalslag is begonnen
Van de vijftig studenten met wie ik begin jaren negentig natuurkunde studeerde, waren er vijf een meisje. Hoe komt dat en is er sindsdien veel veranderd? Ik zocht het uit voor Radar+.
Inzichten in COVID-19 door analyse van IC-data met kunstmatige intelligentie
Het analyseren van grote hoeveelheden data van COVID-19-patiënten op de IC geeft nieuwe inzichten. Zo blijkt de kalenderleeftijd niet nodig te zijn om de overlevingskans in te schatten en is het goed mogelijk om patiënten longbeschermend te beademen.
Houd hygiëneregels extra in acht in ziekenhuizen
In de eerste golf raakten ziekenhuismedewerkers relatief vaak besmet met SARS-CoV-2, zo blijkt uit onderzoek van Amsterdam UMC. Opvallend genoeg gaven niet de patiënten, maar de medewerkers elkaar het virus door.
Elf nieuwe risico-loci gevonden voor hersenaneurysmata
Een gescheurd aneurysma in de hersenen leidt tot een zeer gevaarlijke subarachnoïdale bloeding. De exacte invloed van genetica was echter nog onbekend. Een interview met neuroloog en onderzoeker dr. Ynte Ruigrok.
MedNet Neurologie, januari 2021
Artikelen uit 2020
Exosomen voor de diagnostiek en behandeling van kanker
Kankercellen opsporen, doden met behulp van fotodynamische therapie en óók nog een immuunrespons opwekken: de plannen van dr. Luis Cruz liegen er niet om. Hij werkt aan de ontwikkeling van exosomen die, geladen met verschillende gereedschappen, als een paard van Troje de tumorcellen binnendringen.
“Ik heb altijd een grote betrokkenheid gevoeld”
Prof. dr. Leo Schultze Kool (Radboudumc) gaat met pensioen. Hoe kijkt hij terug op zijn loopbaan, waar komt zijn betrokkenheid bij patiënten met vasculaire malformaties vandaan en waarmee gaat hij zich voortaan bezighouden?
‘Alleen bloed als het moet’
Internist-oncoloog Marlijn Hoeks onderzocht rodebloedceltransfusies en ijzerstapeling bij hemato-oncologische patiënten. Ze ontdekte onder meer dat een restrictief rodebloedceltransfusiebeleid tot een lagere overlijdenskans leidt.
Hemato-oncologie, december 2020
Sotorasib remt selectief en onomkeerbaar KRASg12C-signalering en -expressie
Een fase I-studie naar het middel sotorasib, dat selectief en onomkeerbaar KRASg12C-signalering en -expressie remt, biedt hoopgevende resultaten bij niet-kleincellig longcarcinoom. Internist-oncoloog prof. Henk Verheul licht toe.
Medische Oncologie, december 2020
Betere overleving bij HER2-positief mammacarcinoom dankzij tucatinib
Tucatinib leidt bij vrouwen met HER2-positief mammacarcinoom met en zonder hersenmetastasen tot betere overleving, blijkt uit internationaal onderzoek. Internist-oncoloog Joan Heijns licht de resultaten van de HER2CLIMB-studie toe.
Medische Oncologie, december 2020
Top of flop: hoe selecteer je een toppublicatie?
Medische Oncologie publiceert elk kwartaal internationale toppublicaties uit vier verschillende vakgebied. Vanwege de introductie bieden we een kijkje in de keuken: hoe komt zo’n selectie tot stand?
Medische Oncologie, december 2020
Nieuwe Europese richtlijn voor volwassenen met een aangeboren hartafwijking
Wat zijn de belangrijkste vernieuwingen en wat betekenen die voor de behandelpraktijk? We vroegen het hoogleraar Congenitale cardiologie Jolien Roos-Hesselink, lid van de richtlijncommissie.
Netwerken moeten wachtlijsten wegwerken
Geïntegreerde oogzorg kan dé oplossing zijn voor het wegwerken van wachtlijsten in de oogzorg. Een analyse van verschillende vormen van oogzorgnetwerken in vier regio’s.
Kraakbeendefecten herstellen met stamcellen
Een klein beetje gezond kraakbeen van een patiënt kan, met behulp van stamcellen van een donor, uitgroeien tot meer kraakbeen en zo een kraakbeendefect verhelpen. Orthopeed professor Daniël Saris ontwikkelde deze nieuwe behandelmethode met steun van ZonMw.
Nieuwsbrief ZonMw, 23 december 2020
Opmaat tot een succesvolle onderzoeksloopbaan
Met steun van ZonMw kon dr. Roberto Narcisi (Erasmus MC) onderzoek doen naar het uitrijpen van stamcellen tot kraakbeencellen. ‘Mede hierdoor heb ik mijn ideeën kunnen vormgeven en mijn onderzoek kunnen opbouwen’, zegt hij.
Nieuwsbrief ZonMw, 23 december 2020
Nieuw medicijn voor zeldzame schildklierziekte
Wat doe je wanneer het schildklierhormoon door een genetische mutatie niet in de hersencellen terechtkomt, met alle gevolgen van dien? Dr. Edward Visser zocht de oplossing in een stofje met eenzelfde werking maar een iets afwijkende vorm.
Nieuwsbrief ZonMw, 23 december 2020
Het wordt weer Rennie-tijd
Naast hapjes voor de kerst slaan mensen ook tabletten in tegen brandend maagzuur. Is dat wel verstandig? Hoe kom je eigenlijk aan brandend maagzuur – en hoe kom je er vanaf?
Immuuntherapie bij gevorderd merkelcelcarcinoom
Gevorderd merkelcelcarcinoom (MCC) kent een hoge recidiefkans en slechte overleving. Uit klinische trials blijkt echter dat het responspercentage bij behandeling met de immuuncheckpointremmer avelumab hoog is en dat de respons lang aanhoudt.
MedNet Oncologie, december 2020
Een pilletje hier, een poedertje daar
Wie heeft extra vitamine D nodig? Moet je als veganist B12 slikken? Heb je per se eiwitsupplementen nodig? Ik zette de feiten op een rij voor Radar+.
Verband tussen marges en recidiefkans bij thermische ablatie van levertumoren
Thermische ablatie van levertumoren is effectief, maar de recidiefkans lijkt groter dan bij resectie. Interventieradioloog dr. Mark Burgmans gaat het verband tussen de behaalde marges en de recidiefkans nader onderzoeken.
Oncologie Up-to-date, december 2020
Kankeronderzoek onder druk door corona
De coronapandemie heeft grote gevolgen – ook voor het kankeronderzoek. Veel onderzoeken zijn tijdelijk stilgelegd of vertraagd en ook de financiering is in gevaar. Prof. dr. René Medema (NKI/AvL) maakt zich zorgen. ‘Kanker is óók levensbedreigend.’
Antoni (magazine Antoni van Leeuwenhoek), december 2020
Onderzoek naar energiefabriekjes
Mitochondriën zijn de energiefabriekjes van de cellen.
Welke rol spelen deze fabriekjes bij spierziekten? En hoe kan
een beter begrip hiervan een behandeling dichterbij brengen?
Contact (magazine Spierziekten Nederland), december 2020
‘Als je niet traint, gebeurt er niets’
Personal trainer en voedingscoach Juan Ortega volgt nauwlettend het onderzoek naar voeding en supplementen in relatie tot sport. Supplementen beschouwt hij hooguit als een aanvulling. ‘Een gezonde leefstijl is de basis, ook voor sporters.’
Grote variatie in voorschrijven hormoontherapie
Krijgt een patiënt met matig-risico prostaatcarcinoom in Nederland hormoontherapie naast de externe bestraling? Dat ligt er maar net aan waar hij behandeld wordt, zo blijkt uit data van Prostaatkankerzorg In Beeld (ProZIB).
MedNet Uro-oncologie, november 2020
Beter voorspellen of pacemaker helpt bij hartfalen
Patiënten met hartfalen kunnen baat hebben bij een speciale pacemaker, maar bij 30 tot 50 procent van de patiënten helpt het niet. Biomedisch ingenieur Joost Lumens werkt aan een computermodel dat de succeskans voorspelt.
Nieuwsbrief ZonMw, 3 november 2020
Uitkomsten van chirurgie bij epilepsie verbeteren
Onderzoekers proberen het succespercentage van hersenoperaties bij epilepsie te verhogen. ZonMw financiert drie onderzoeksprojecten met dit doel. Twee ervan maken gebruik van computermodellen van het brein; het derde richt zich op genetica.
Nieuwsbrief ZonMw, 3 november 2020
10 misvattingen over vitamine D, eigen site
Common genetic variants influence the risk of new breast tumor after breast cancer
The odds of developing a tumor in the second breast after breast cancer can be more accurately predicted through a risk score based on hundreds of common genetic variants.
NKI website, oktober 2020 (origineel in het Nederlands)
Operatierobot: meer dan extra handigheid
Robotchirurgie heeft de toekomst, zegt prof. Jelle Ruurda. De robot biedt meer dan foefjes. “Hij kan helpen de anatomie te herkennen en misschien waarschuwen als je een operatieroute volgt die meer kans geeft op complicaties.”
MedNet Oncologie, oktober 2020
Repetitieve transcraniële magnetische stimulatie
Sinds enige jaren is een nieuwe psychiatrische therapie in opkomst: repetitieve Transcraniële Magnetische Stimulatie, kortweg rTMS. Hoe werkt rTMS en wat zijn de voor- en nadelen?
‘Voor deze geïntegreerde visie op de patiënt is samenwerking nodig’
Hoogleraar Isabelle van Gelder over samenwerking bij de aanpak van atriumfibrilleren.
Van vele chirurgische markten thuis
Chirurg Naomi van Hout (Amsterdam UMC) is een van de opvolgers van prof. Chantal van der Horst, die vorig jaar met pensioen ging. Wie is Van Hout, wat zijn haar taken en wat is haar visie op de zorg voor patiënten met vaatmalformaties in het Amsterdamse expertisecentrum?
De vernieuwde Europese richtlijn Atriumfibrilleren op hoofdlijnen
Begin september verscheen de nieuwe richtlijn Atriumfibrilleren van de European Society of Cardiology (ESC). Prof. dr. Natasja de Groot (Erasmus MC) maakte deel uit van de reviewcommissie. De belangrijkste aanpassingen in zes hoofdpunten.
Vitamine D-tekort maakt mogelijk kwetsbaarder voor Covid-19
Er zijn aanwijzingen dat een tekort aan vitamine D je kwetsbaarder maakt voor Covid-19. De vitamine is niet alleen belangrijk voor je botten, maar óók voor je afweer.
Geschreven in opdracht van AD, oktober 2020
Oog voor de wensen van de patiënt
(Ex-)lymfklierkankerpatiënten kampen regelmatig met angst en somberheid en met een verminderde kwaliteit van leven. Psycholoog dr. Lindy Arts stelde vast dat patiënten graag willen weten hoe ze op deze punten scoren ten opzichte van anderen.
Hemato-oncologie, oktober 2020
Overmoedig of bang?
Vaak zijn we angstiger dan nodig, maar soms onderschatten we het gevaar. We zijn, kortom, niet zo goed in kansberekening en het inschatten van risico’s. Maar je kúnt daar beter in worden.
Radar+ magazine, september/oktober 2020 (nog niet online)
Het kan verkeren
Nederland zakte in relatief korte tijd van de vierde naar de elfde plaats op de Europese ranglijst van verkeersveiligste landen. Wat gaat er mis en hoe kan het beter? De cijfers en feiten.
Radar+ magazine, september/oktober 2020 (nog niet online)
Neoadjuvante immuuntherapie bij borstkanker
Met de BELLINI-studie voert het Antoni van Leeuwenhoek een eerste onderzoek uit naar neoadjuvante immuuntherapie bij bepaalde subgroepen van borstkanker.
MedNet Oncologie Borstkanker, september 2020
COVID-19 en bijnierschorsinsufficiëntie
Bijnierschorsinsufficiëntie wordt al maanden in verband gebracht met een verhoogde kans op COVID-19-besmetting. Dr. Michiel Kerstens ziet nog geen bewijzen.
Endocrinologie, september 2020
COVID-19 en diabetes
Bij opgenomen COVID-19-patiënten waren mensen met overgewicht, hoge bloeddruk en diabetes type 2 oververtegenwoordigd. Prof. Eelco de Koning pleit voor meer onderzoek naar diabetes als risicofactor.
Endocrinologie, september 2020
Sensor geeft waarschuwing bij epileptische aanval
Een epileptische aanval kan soms gevaarlijk zijn, vooral als iemand alleen is. Onderzoekers van het TeleConsortium Epilepsie werken aan verschillende types sensoren die een waarschuwing geven zodat iemand anders meteen kan komen helpen.
Nieuwsbrief/website ZonMw, augustus 2020
Vermoeidheid en psychische klachten bij en na kanker
Welke interventies helpen het best bij mensen die door kanker kampen met vermoeidheid of psychische klachten als angst en depressie?
Oncologie Up-to-date, augustus 2020
Maar waaróm is de trein nou zo duur?
Die vliegvakantie zat er dit jaar voor veel mensen niet in. Maar van de trein – toch een een logisch alternatief – maken we nauwelijks gebruik. Europarlementariër Bas Eickhout (GroenLinks) weet wel waarom.
Protonentherapie voor oogmelanoom in bedrijf bij HollandPTC
Voor patiënten met oogmelanoom die in aanmerking komen voor protonentherapie was de keus tot voor kort: naar Zwitserland afreizen of hun oog verliezen. Sinds dit jaar kunnen zij terecht bij het HollandPTC in Delft.
Mednet Oncologie Hematologie, augustus 2020
Geen vernauwde kransslagaderen, toch pijn op de borst
Een groot deel van de patiënten met symptomen van myocardiale ischemie blijkt geen vernauwing van de kransslagaderen te hebben. Meestal worden patiënten gerustgesteld, terwijl het merendeel wél iets mankeert.
5 artikelen:
– Hoe gaat het nu écht?
– Genezen, maar niet gezond
– COMPRAYA-studie: extra aandacht voor jongvolwassenen met kanker
– Oog voor naasten
– Beweeginterventies bij patiënten met uitgezaaide kanker
Oncologie Up-to-date special Kwaliteit van leven, augustus 2020,
Het toverwoord: weerbaarheid
Een gezonde leefstijl zorgt voor een sterker immuunsysteem. En hoe groter je weerstand, hoe groter je weerbaarheid tegen venijnige virussen en andere ziekteverwekkers. Negen vuistregels.
Radar+ magazine, juli/augustus 2020
Wee1 als nieuw aangrijpingspunt bij diffuus grootcellig B-cellymfoom
Biomedisch wetenschapper Mathilde de Jong verdiepte zich tijdens haar promotie in eiwitten die samen met CD20 hoog tot co-expressie komen bij patiënten met diffuus grootcellig B-cellymfoom (DLBCL). Ze focuste zich op de kinase WEE1, waarvoor de remmer AZD1775 beschikbaar is.
Dit moet je weten over die pijn op je borst
Het zal je maar overkomen: telkens last van pijn op de borst maar de cardioloog kan niets vinden. Zit het dan toch tussen de oren? Misschien is er wel iets anders aan de hand – iets wat jij en je arts zouden moeten weten.
Halen we straks massaal onze gemiste vakantie in?
We worden gelukkig van verre reizen. Althans, dat is de norm. Deze zomer beleven veel mensen hun vakantie dicht bij huis. Hoe bevalt dat? En zal ons reisgedrag blijvend veranderen?
Trombose bij COVID-19 onder de loep
Patiënten met COVID-19 ontwikkelen veel vaker trombose dan patiënten met andere infecties. Een breed consortium gaat uitzoeken hoe dat komt, en wat het optimale behandelbeleid is.
MedNet Oncologie Hematologie, juni 2020
Neoadjuvante immunotherapie bij darmtumoren geeft onverwacht hoge responskans
De verwachting was al dat neoadjuvante immunotherapie beter zou aanslaan dan bij kanker met metastases. Maar de respons was nog veel hoger dan verwacht.
Oncologie Up-to-date, 2020 nr. 3
Is CTCA voldoende effectief om patiënten met revascularisatie-indicatie te selecteren en patiënten zonder coronairlijden uit te sluiten?
De toepassing van een non-invasieve CT-scan (CTCA) om de kransslagaderen in beeld te brengen is de laatste jaren steeds gebruikelijker worden. Wanneer kan die het invasieve coronairangiogram vervangen?
De impact van COVID-19 op de psychiatrie
De uitbraak van COVID-19 heeft, samen met de bijbehorende maatregelen om verspreiding te beperken, veel impact op de psychiatrie. Wat zijn de gevolgen voor de werkwijze in de forensische psychiatrie, de ggz-instellingen, de ziekenhuispsychiatrie en bij de vrijgevestigde psychiater?
Snel schakelen in crisistijd
Vanwege de COVID-19-pandemie heeft de NVvP een crisisorganisatie geformeerd, bestaande uit een crisisteam en een taskforce. Een gesprek met de leden van het crisisteam.
‘In een gezonde maatschappij moet meer dan één stem klinken’
Op 7 februari 2020 overleed de 33-jarige Chinese oogarts Li Wenliang aan de gevolgen van COVID-19. Hij vergaarde wereldwijde faam als – onbedoelde – klokkenluider voor het nieuwe coronavirus.
Bouw mee aan een wereld zonder ziekte
Hoogleraar Koen Kas (Healthskouts, Universiteit Gent) droomt van een wereld waarin we zó goed vroege signalen oppikken en daarop ingrijpen dat elk gezondheidsprobleem wordt ondervangen voordat een patiënt klachten krijgt.
Digitale detox
De tijd waarin we geen smartphones hadden, lijkt ongelooflijk lang geleden. Toch verscheen de allereerste iPhone pas in 2007. Het duurde nog enkele jaren voordat bijna iedereen vergroeid raakte met zijn telefoon.
Radar+ magazine, april/mei 2020
De kunst van het afvalscheiden
Met liefde haal ik mijn theezakjes uit elkaar. Labeltje bij het papier, touwtje bij het restafval en theezakje bij het GFT. Maar nou blijkt dat helemaal niet te mogen. Ik ging op onderzoek naar de regels van het correcte scheiden.
Radar+ magazine, april/mei 2020
ZonMw start programma voor onderzoek met pluripotente stamcellen
Dit voorjaar start het ZonMw-programma Pluripotent Stem cells for Inherited Diseases and Embryonic Research (PSIDER), waarvoor het ministerie van VWS in de komende acht jaar 35 miljoen euro beschikbaar stelt.
Nieuwsbrief/website ZonMw voorjaar 2020
Afwegingen bij klepchirurgie en bepaling van aortadiameters
Hoe zinvol is preventieve klepchirurgie (of catheterinterventie) bij asymptomatisch kleplijden van mitralis- en/of tricuspidalisklep en bij welke ernst van tricuspidalisinsufficiëntie bij reparatie van linkszijdig kleplijden dient een ingreep plaats te vinden?
PIPAC: vernevelde chemotherapie voor colorectale peritoneale metastasen
Patiënten met colorectaal carcinoom met geïsoleerde metastasen in het buikvlies kunnen baat hebben bij een HIPEC-behandeling. De arts verwijdert dan eerst alle metastasen en laat daarna verwarmde chemotherapeutica rechtstreeks in de buikholte stromen.
Medische Oncologie, april 2020
CAR T-celtherapie buitensporig duur
De Nederlandse overheid is al bijna anderhalf jaar in onderhandeling over CAR T-celtherapie. Volgens hoogleraar Carin Uyl-de Groot (Erasmus Universiteit Rotterdam) is de prijs te hoog naar Nederlandse normen.
Mednet Oncologie Hematologie, april 2020
Er zelf lekker aanzitten mag
Hoe help je je kinderen een positieve band te ontwikkelen met hun geslachtsdeel? Pedagoog Belle Barbé, schrijver van Ik &Seks en oprichter van de Wipsite, weet raad.
‘Vraag actief naar therapietrouw en bijwerkingen’
Dr. Christel Boons deed onderzoek naar het optimaliseren van de behandeling van chronische myeloïde leukemie (CML) in de dagelijkse praktijk. Ze kwam onder andere tot de conclusie dat een meer proactieve patiëntbegeleiding gewenst is. ‘Vraag actief naar onder meer therapietrouw en bijwerkingen.’
Inzicht in kankercellen
Door veranderingen aan te brengen in de genen van kankercellen kunnen onderzoekers onder meer zien hoe tumoren reageren op medicijnen. Deze aanpak heeft al tot nieuwe vormen van behandeling geleid.
Antoni (magazine Antoni van Leeuwenhoek), 2020 nr. 2
Meer licht op het middenrif. Contact (magazine Spierziekten Nederland), maart 2020 (niet online)
Trombose en longembolie voorkomen bij vasculaire malformaties
Steunkousen – het is geen hip gespreksonderwerp. Maar deze medische hulpmiddelen zijn wél heel doeltreffend in het verminderen van klachten bij mensen met vasculaire malformaties. Daarnaast kunnen ze de kans op trombose en longembolie verkleinen.
Secundaire debulking geen meerwaarde bij platinum-gevoelig recidief ovariumcarcinoom
Secundaire chirurgische debulking bij vrouwen met platinum-gevoelig recidief ovariumcarcinoom wordt wereldwijd regelmatig toegepast. Toch was er nog geen fase III-onderzoek uitgevoerd naar de meerwaarde.
Mednet Hematologie Oncologie, februari 2020
Kunstmatige intelligentie verovert de gezondheidszorg
Gisteren kwamen in Rotterdam honderden artsen, onderzoekers en wetenschappers bij elkaar voor het congres Innovation for Health (I4H). Het thema van dit jaar: het brein en kunstmatige intelligentie (AI).
De Ingenieur, 14 februari 2020
Het leven in 2030: we gaan veel meer delen
We leven in roerige overgangstijden. Er komen steeds meer eenpersoonshuishoudens bij, wat zorgt voor krapte op de woningmarkt. Derk Loorbach, hoogleraar socio-economische transities: ‘Over tien jaar stappen we met onze ov-kaart in de deelauto’.
Radar+ magazine, februari 2020
HDR-brachytherapie voor eerder bestraalde prostaattumoren
Patiënten zouden niet tweemaal op dezelfde plaats bestraald kunnen worden. Toch blijkt hoge dosis (HDR-)brachytherapie bij lokale recidieven van eerder bestraalde prostaattumoren goed te werken.
MedNet Oncologie, februari 2020
E-health in cardiovasculaire (na-)zorg en netwerkzorg bij hartfalen
Wat is het effect van netwerkzorg op de kwaliteit en uitkomsten (gezondheidswinst) voor hartfalen? Welke hartfalenpatiënten kunnen primair behandeld worden door de eerste lijn en wat zijn de uitkomsten op (middellange) termijn, na terugverwijzen?
HIPEC voor ovariumcarcinoom: omarmd in Nederland, betwijfeld in België
Sinds eind 2018 valt hypertherme intraperitoneale chemotherapie (HIPEC) bij complete of optimale intervaldebulking in ons land onder de vergoede zorg voor vrouwen met ovariumcarcinoom stadium III die niet primair geopereerd kunnen worden. In andere landen reageert men kritisch.
Medische Oncologie, februari 2020
Chromosomen-chaos in kankercellen
Wat zijn de unieke eigenschappen van een kankercel? Waarin onderscheidt die zich van een gewone, gezonde cel? Onderzoekster Jonne Raaijmakers duikt in de rol van chromosomen bij de snelle en ongeremde groei van kankercellen.
Antoni (magazine Antoni van Leeuwenhoek), 2020 nr. 1
Eindredactie 2020
Enkele artikelen van vóór 2020:
Bijt wat vaker op een houtje
Artikel voor Radar+, december 2019
Steeds meer mensen geloven dat vasten goed voor je is. Je valt af, het schoont de boel van binnen op en zou zelfs helpen bij het voorkomen én genezen van allerlei ziektes. Internist Hanno Pijl is voorstander en vast zelf ook. Lees meer…
Zet je hersens aan het werk!
Artikel voor Radar+, najaar 2019
Je zou van jongs af aan én je leven lang je hersenen moeten uitdagen. Alleen dan hollen concentratievermogen, geheugen en denkvermogen minder hard achteruit. Ik sprak erover met hoogleraar neuropsychologie Roy Kessels. Lees meer…
Goed oud worden
Artikel voor Radar+, zomer 2019
We hebben ons omringd met gebak en gemak. Als we minder zouden eten en meer bewegen, zouden we nog veel langer en gelukkig leven. Dus: fietskilometers moeten worden vergoed, eetborden moeten kleiner en ook heel belangrijk: maak vaker een praatje met de buurvrouw. Lees meer…
Bodyscan: wel of niet?
Artikel voor Radar+, zomer 2019
Het lijkt een goed idee: een bodyscan om te onderzoeken of je gezond bent. Maar wat als ze dan iets vinden? En als dat iets is wat niet kan worden behandeld? Lees meer…
Weer leven met nieuwe lucht
CF-patiënte Djuna onderging drie longtransplantaties
Artikel voor Transparant, juni 2019
Een longtransplanta
tie redde haar leven – tot drie keer toe. Het maakt cystic fibrosis-patiënte Djuna Maes uniek, in ieder geval in ons land. Samen met haar longarts vertelt zij haar indrukwekkende verhaal. ‘Ik hoef het niet alleen te doen, ik word gedragen door al de mensen die mij helpen.’ Lees meer…
Je darmen als ecosysteem
Artikel voor Radar+, voorjaar 2019
Licht gespannen loop ik ’s ochtends vroeg door het Leidse Bio Science Park, op weg naar het bedrijf MyMicroZoo. Ruim drie weken geleden ontving ik een testkit waarmee ik beetje mijn ontlasting kon opsturen. Hoe zou het gesteld staan met mijn darmbacteriën? Lees meer…
Honderd dagen een rothoest
Artikel voor AD, 2019
Kinkhoest – daar ben je toch tegen gevaccineerd? Klopt, maar je kunt het wél krijgen. De GGD krijgt jaarlijks zo’n 3.000 tot 10.000 meldingen binnen, en dat is nog maar het topje van de ijsberg. Lees meer…
Immuuntherapie vóór de operatie
Artikel voor Antoni, 2018
Veel patiënten hebben baat bij immuuntherapie. Maar waarschijnlijk valt er nog meer winst te behalen bij een nieuwe strategie die nu in studieverband wordt toegepast bij verschillende soorten
kanker: immuuntherapie al voorafgaand aan de operatie. Lees meer…
Bollebozen
Wat is intelligentie, hoe meet je het en worden we steeds slimmer?
Artikel voor KIJK, 2018
Hoogbegaafdheid, zwakbegaafdheid, het gemiddelde IQ door de jaren heen – over intelligentie kun je makkelijk boeken vol schrijven. Hoewel, makkelijk… Het gaat om behoorlijk complexe materie en er is nog veel onduidelijk. Lees meer…
Hoe gevaarlijk was Fukushima?
KIJK maakt de balans op, 5 jaar na de kernramp
Artikel voor KIJK, 2016
Een tsunami leidde in maart 2011 tot de verwoesting van een Japanse kerncentrale en het uitroepen van de noodtoestand. Dat deed het imago van kernenergie wereldwijd geen goed. Was die reactie terecht? Een inventarisatie van de gezondheidsschade. Lees meer…
Combinatie van nucleaire geneeskunde en radiotherapie voor beeldgestuurde bestraling
Artikel voor Oncologie Up-to-date, 2018
Als enige in ons land mag dr. Wouter Vogel (Antoni van Leeuwenhoek te Amsterdam) zichzelf zowel nucleair geneeskundige als radiotherapeut noemen. Daardoor kan hij bruggen bouwen én ziet hij nieuwe mogelijkheden. Een mooi voorbeeld is zijn onderzoek naar gallium-68-PSMA-PET-CT-scans voor het beschermen van speekselklieren bij de bestraling van hoofd-halstumoren. Lees meer…
Bekostiging van de opleiding in ggz-instellingen schiet tekort
Artikel voor De Psychiater, 2017
Zowel ziekenhuizen als ggz-instellingen leiden psychiaters op. Van hetzelfde laken een pak, zou je zeggen. Toch krijgen ggz-instellingen een ruim 2,5 keer lagere ‘subsidie’ voor diezelfde opleiding dan de ziekenhuizen. Uit dat lage bedrag is de opleiding niet te bekostigen, zeggen de ggz-instellingen. Lees meer…
‘Een vaccin laat nog wel vijf tot tien jaar op zich wachten’
Interview met entomoloog Bart Knols over het zikavirus
Artikel voor KIJK, 2016
Een internationale noodsituatie. Zo bestempelde de WHO begin februari dit jaar de uitbraak van het zikavirus. Maar wat is dat eigenlijk voor virus? Moeten we bang zijn dat het gaat muteren? En wat kunnen we ertegen doen? KIJK sprak met Bart Knols, expert op het gebied van muggen die ziektes verspreiden.en tsunami leidde in maart 2011 tot de verwoesting van een Japanse kerncentrale en het uitroepen van de noodtoestand. Dat deed het imago van kernenergie wereldwijd geen goed. Was die reactie terecht? Een inventarisatie van de gezondheidsschade. Lees meer… (Blendle)
Borstkanker in Nederland
Waarom komt het hier zo vaak voor?
Artikel voor LUMC Magazine, 2015
Of je ooit in je leven de diagnose borstkanker krijgt, hangt van veel zaken af. Ten eerste natuurlijk je geslacht. Mannen kunnen ook borstkanker krijgen, maar dat is veel zeldzamer. Verder speelt mee hoe oud je wordt – want hoe ouder je bent, hoe groter de kans op (borst)kanker. Nederlandse vrouwen bereiken vaak een hoge leeftijd. Als dát verklaart waarom we hier zo veel gevallen van borstkanker tellen, dan is dat gewoon de prijs die we betalen voor onze lange levensduur. Maar is dat zo? Het lijkt er niet op. Lees meer…
Aan de bril
Artikel voor J/M voor ouders, 2014
Steeds meer kinderen worden bijziend. Hoe dat komt? Ze zijn minder buiten dan eerdere generaties en zitten langer achter elkaar op korte afstanden te turen – naar een mobieltje of tablet bijvoorbeeld. Nou kan een bril heel leuk staan, en zo niet, dan zijn er contactlenzen. Maar wist je dat ernstige bijziendheid de kans om later blind of slechtziend te worden sterk vergroot? Zeven vragen en antwoorden over bijziendheid. Lees meer…
Gekmakende gasten
Hoe manipulatieve parasieten hun gastheer beïnvloeden
Artikel voor KIJK, 2010
In een gedenkwaardige aflevering van Star Trek: the next generation kruipt een soort lila schorpioen stiekem in de lichamen van de crew, waarna die vreemd gedrag gaat vertonen. Verrassing: zulke bizarre parasieten bestaan echt. Al zijn ze doorgaans een stuk kleiner en niet lila. Lees meer…
Verse kijk op voeding
Artikel voor Cicero (LUMC), 2014
We zijn wat we eten. Maar wat willen we zijn? In ieder geval geen suikerbeesten, betogen steeds meer wetenschappers. Volgens hen eten wij westerlingen veel meer suiker dan goed voor ons is. Toch geloven nog veel artsen en diëtisten in simpelweg calorieën tellen. Of die calorieën uit vet, suiker of eiwit afkomstig zijn: dat doet er niet toe. Onzin, vinden kinderarts-endocrinoloog prof. Robert Lustig (San Francisco), Kris Verburgh, auteur van het boek De voedselzandloper, en prof. Hanno Pijl, hoogleraar Diabetologie aan het LUMC. “De ene calorie is de andere niet.” Lees meer…
Wat deel je met je kind?
Artikel voor J/M, 2013
De konijntjes die opa en oma kochten, waren eigenlijk iets te jong uit het nest gehaald. Schuchter zaten ze in hun hokje en als mijn dochters van 4 en 6 ze eruit tilden om te aaien, dan hielden we ons hart vast dat ze niet doodgeknuffeld werden. Al snel trof mijn vader ze inderdaad koud en verstijfd aan in hun kooi. Maar opa en oma konden het niet over hun hart verkrijgen om dat te vertellen. Ze wilden hun kleinkinderen beschermen en grepen terug op een smoes: de konijntjes waren zogenaamd teruggegaan naar hun moeder. Mijn dochters geloofden het verhaal en treurden niet. Vrolijk huppelden ze weer verder door hun onbezorgde leven. Lees meer…
Bestaan deeltjes wel?
Artikel voor New Scientist, 2013
Volgens de natuurkunde is de wereld om ons heen opgebouwd uit deeltjes en krachten. Maar niemand weet of die daadwerkelijk bestaan. Het is tijd voor een nieuwe theorie die een brug slaat tussen natuurkundige begrippen en de werkelijkheid, meent natuurkundige en filosoof F.A. Muller. Lees meer…
Zwangerschap en kanker: hoe te (be)handelen?
Artikel voor Medische Oncologie, 2015
Een oncologisch specialist behandelt over het algemeen één patiënt tegelijk. Maar wat als de patiënte zwanger is? Hoe kan dan ervoor worden gezorgd dat de aanstaande moeder optimaal wordt behandeld, terwijl tegelijkertijd het ongeboren kind wordt beschermd? Oncologisch gynaecoloog prof. dr. Frédéric Amant, internistoncoloog dr. Ingrid Boere en oncologisch gynaecoloog dr. Christianne Lok zijn gespecialiseerd op dit gebied. Lees meer…
KIJK antwoordt
Een aantal beantwoorde lezersvragen voor KIJK
Waarom blijven vrouwen niet gewoon langer vruchtbaar?
Mogen menselijke haren in de gft-bak?
Hoe lang leef je nog als je levend wordt begraven?
Kun je ernstig oorsuizen niet chirurgisch verhelpen?
Waarom ga je wiebelen als je moet plassen?
Waarom nies je niet in je slaap?
Kun je wormen krijgen van kattenpoep in de zandbak?
Wat zijn vitamines en waarom heb je ze nodig?
Hoe weet een hardloop-app hoeveel calorieën je verbrand hebt?